Padaczka to przewlekła choroba mózgu, która charakteryzuje się powtarzającymi się napadami padaczkowymi. Jest najczęstszą chorobą układu nerwowego. U większości pacjentów nie da się ustalić przyczyny padaczki. Padaczka może występować u dzieci i dorosłych. U części pacjentów napady nie charakteryzują się drgawkami, a brakiem kontaktu z otoczeniem.
Kilka faktów:
- Padaczka występuje u ok. 1% populacji w Europie.
- W Polsce ponad 300 tys. osób choruje na padaczkę.
- Więcej niż 30% z nich może nie być skutecznie leczonych farmakologicznie.
- Nawet do 50% pacjentów z niekontrolowaną farmakologicznie padaczką ma napady ogniskowe z płatów skroniowych, a kolejne 20% – z płatów czołowych.
- Prawdopodobnie aż 10–15% chorych na padaczkę mogłoby być skutecznie leczonych operacyjnie.
Jak rozpoznaje się padaczkę?
W ostatnich latach Międzynarodowa Liga Przeciwpadaczkowa zaproponowała zasady rozpoznania padaczki uwzględniające aktualną wiedzę na temat napadów padaczkowych oraz ryzyko ich nawrotów. Poprzednia definicja padaczki opierała się wyłącznie na stwierdzeniu przynajmniej dwóch napadów nieprowokowanych lub odruchowych (związanych z określonym bodźcem prowokującym) w odstępie powyżej 24 godzin.
Według nowej definicji padaczka jest rozpoznawana także:
- po wystąpieniu jednego z wielu zespołów padaczkowych (na podstawie obrazu klinicznego, encefalografii i innych badań),
- po wystąpieniu nawet tylko jednego napadu nieprowokowanego lub odruchowego przy szacowanym ryzyku nawrotu wynoszącym przynajmniej 60%.
Padaczka lekooporna
Padaczka nie zawsze ustępuje pod wpływem leków. Jeśli dwie kolejne próby odpowiedniej farmakoterapii nie prowadzą do pełnej kontroli napadów, mówimy o padaczce lekoopornej.
Padaczka dobrze kontrolowana
Padaczka jest dobrze kontrolowana, gdy:
- nawrót napadów nie wystąpił przez przynajmniej 12 miesięcy
- przy rzadko występujących napadach – jeśli nawrót napadów nie nastąpił w czasie trzykrotnie dłuższym od najdłuższego odstępu między napadami w okresie przed rozpoczęciem leczenia.
Kiedy można stwierdzić wyleczenie padaczki?
Padaczkę uznaje się za wyleczoną u osób, u których rozpoznano zespół padaczkowy i które przekroczyły określony wiek jego występowania oraz nie mają napadów od ponad 10 lat.
Jak postępować w napadach padaczkowych?
Napady u danej osoby zazwyczaj wyglądają podobnie. Najczęściej same ustępują, choć bywa, że utrzymują się dłużej lub są gromadne. Jeśli napad lub napady trwają dłużej niż 5 minut, mamy do czynienia ze stanem padaczkowym. Stan padaczkowy obustronnych napadów toniczno klonicznych stanowi poważne zagrożenie życia i wymaga pilnej pomocy medycznej. Ważne jest wezwanie karetki, zwłaszcza gdy w czasie napadu dojdzie do urazów.
Jak pomóc choremu w trakcie napadu padaczkowego toniczno-klonicznego?
Nie bój się: napad drgawkowy zaczyna się nagle, ale kończy się zwykle po 2–3 minutach.
- Przenieś chorego w bezpieczne miejsce i zabezpiecz go (zwłaszcza głowę) przed urazem.
- Ułóż chorego na boku w bezpiecznej pozycji, podłóż miękki przedmiot (poduszkę, koc, sweter) pod głowę i rozepnij ubranie wokół szyi. Dzięki temu chory uniknie urazów głowy i zakrztuszenia się śliną lub wymiocinami.
- Nie wkładaj choremu niczego między zęby, nie wiąż mu kończyn ani nie próbuj go unieruchamiać.
- Poczekaj, aż napad ustąpi. Warto obserwować przebieg i mierzyć czas trwania napadu, aby później podać te informacje ratownikowi.
- Zostań przy chorym do chwili, aż odzyska świadomość lub przyjadą ratownicy.